گرفتگی عضلات پا در بیماران دیابتی، یک مشکل شایع است و ممکن است در هر ساعتی از طول روز اتفاق بیفتد. اما این مشکل اغلب در نیمه‌های شب پدیدار شده که می تواند درد زیادی را در فرد به همراه داشته باشد. توجه داشته باشید افرادی که مبتلا به دیابت نوع یک هستند، بیشتر در معرض گرفتگی عضلات قرار می‌گیرند در واقع این مشکل را به صورت خفیف یا شدید تجربه می‌کنند. علت بروی این مشکل به دلایل مختلفی از جمله مصرف برخی از داروها، آسیب‌های عصبی یا کاهش و یا افزایش سطح گلوکز خون مربوط می‌شود.
علت گرفتگی عضلات پا در بیماران دیابتی
گرفتگی عضلات پا در بیماران دیابتی به خصوص دیابت نوع یک به دلایل مختلفی اتفاق می‌افتد. همانطور که می‌دانید یکی از فاکتورهای موثر در خون که باعث شل شدن و انقباض ماهیچه‌ها و عضلات می‌شود و میان الکترولیت‌هایی مانند کلسیم، منیزیم و پتاسیم، تبادل ایجاد می‌کند وجود گلوکز در خون است.
اگر سطح گلوکز به هر دلیلی از جمله ابتلا به دیابت، کاهش یا افزایش پیدا کند، این عدم تعادل میان الکترولیت‌ها باعث گرفتگی عضلات می‌شود. زمانی که قند خون بالا باشد، گلوکز به همراه آب و سایر نمک‌ها از بدن دفع می‌شود و این موضوع با اثرگذاری بر میزان الکترولیت‌ها و کاهش سطح آنها، به گرفتگی عضلات منتهی می‌شود.
از دیگر علل ایجاد این مشکل می‌توانیم به آسیب‌های عصبی اشاره کنیم. اگر فرد مبتلا به دیابت به آسیب‌های عصبی نیز مبتلا باشد با گرفتگی عضلات پا مواجه می‌شود. به این علت که در افراد دیابتی، گردش خون ضعیف، باعث ایجاد آسیب عصبی می‌شود و به دنبال آن گرفتگی و اسپاسم و عضلات هم ایجاد می شود.
علاوه بر موارد بیان شده، مصرف یکسری داروها که برای درمان دیابت تجویز می‌شود ولی عوارض جانبی را به همراه دارد یعنی ممکن است سبب گرفتگی عضلات پا در بیماران دیابتی شود.
چگونه گرفتگی عضلات پا را در دیابت مدیریت کنیم؟
گرفتگی عضلات پا در بیماران دیابتی یک مشکل اجتناب ناپذیر است. افراد مبتلا به این بیماری معمولاً با گرفتگی عضلات در طول روز و اغلب در پایان شب مواجه می‌شوند. اگرچه راهکاری برای درمان قطعی این مشکل و عدم ایجاد آن وجود ندارد، اما می‌توان با یکسری راهکارها، از شدت این گرفتگی یا تعداد ابتلا به آن در طول روز کم کرد. برخی از این راهکارها عبارتند از:
✳️ ورزش منظم
یکی از موثرترین روش‌ها برای جلوگیری از ایجاد این مشکل، ورزش منظم است. افرادی که در طول روز، ساعاتی را به ورزش کردن اختصاص می‌دهند کمتر با مشکل گرفتگی عضلات مواجه می‌شوند. چرا که به این شکل عضلات بدن و به‌خصوص عضلات پا در وضعیت بهتری قرار می‌گیرند. انجام ورزش‌هایی مانند دوچرخه ثابت خصوصا قبل از خواب، باعث شل شدن عضلات پا شده و مانع از ایجاد این مشکل می‌شود.
✳️ مصرف مایعات
مصرف مایعات آن هم به میزان کافی، منجر عملکرد نرمال ماهیچه‌ها می‌شود. اگر در طول روز به طور مرتب به میزان ۸ تا ۱۲ لیوان آب مصرف کنید دیگر با مشکل گرفتگی عضلات مواجه نمی‌شوید؛ چرا که در این شرایط ماهیچه‌ها عملکرد بهتری از خود نشان می‌دهند و دچار ضعف و کشیدگی نمی‌شوند.
✳️ ماساژ و کشش عضلات
انجام دادن حرکات کششی و ماساژ پا یکی از راهکارهای موثر برای کاهش درد گرفتگی عضلات پا در بیماران دیابتی محسوب می‌شود. حرکات کششی باعث بهبود طول ماهیچه‌ها شده و درد را کاهش می‌دهند. اگر ورزش‌های کششی به طور مرتب و روزانه به مدت ۱۵ الی ۳۰ دقیقه در برنامه روزانه مبتلایان به دیابت جای بگیرد، گرفتگی پا کمتر اتفاق می‌افتد.
بیشتر بخوانید: ورم پا در بیماران دیابتی
نقش مدیریت قند خون در کاهش گرفتگی عضلات پا
همانطور که پیشتر هم اشاره کردیم قند خون برای شل شدن ماهیچه‌ها و انقباض آنها و همچنین ایجاد تبادل و تعادل میان الکترولیت‌هایی مانند منیزیم، کلسیم و پتاسیم اهمیت ویژه‌ای دارد. اگر قند خون کنترل نشود و با کاهش یا افزایش مواجه شود، این عدم تعادل و ناهماهنگی منجر به ایجاد گرفتگی عضلات پا در بیماران دیابتی می‌شود.
اگر گرفتگی عضلات پا به دلیل کاهش یا افزایش سطح گلوکز خون باشد، در چنین شرایطی می‌توان با کنترل قند خون و کنترل سطح آن در بدن، از ایجاد گرفتگی‌های ناشی از این مشکل جلوگیری کرد. برای کنترل سطح قند خون مصرف یکسری داروها و تغذیه مناسب می تواند بسیار مناسب باشد.
سوالات متداول گرفتگی عضلات در بیماران دیابتی
مصرف یک سری داروها برای درمان دیابت با عوارض جانبی مانند گرفتگی عضلات همراه است. از جمله این داروها می‌توان به انسولین، داروهای ضد فشار خون و داروهای کاهش دهنده کلسترول اشاره کرد.
بله ورزش دائم و منظم باعث شل شدن عضلات پا و تقویت ماهیچه‌ها می‌شود و از گرفتگی‌های ناشی از دیابت جلوگیری به عمل می‌آورد.
در صورتی که گرفتگی عضلات پا در بیماران دیابتی به قند خون و کاهش یا افزایش سطح آن مربوط باشد، می‌توان با مصرف خوراکی‌های شیرین یا ترش که باعث افزایش سطح قند خون یا کاهش آن می‌شوند. به تنظیم سطح قند خون کمک کرد؛ به این ترتیب گرفتگی‌های ناشی از این مشکل نیز تا حد زیادی برطرف می‌شوند.
نگاه کلی ….
همانطور که خواندید گرفتگی عضلات پا در افراد دیابتی یک مشکل شایع است که به دلایل مختلفی چون آسیب عصبی، عوارض جانبی یک سری داروها که برای درمان دیابت مصرف می‌شوند و یا تغییر سطح قند خون اتفاق می‌افتد. این گرفتگی معمولاً در ساعات پایانی شب رخ می‌دهد و شدت آن اغلب به حدی است که افراد را از خواب شبانه بیدار می‌کند. اگر از این مشکل رنج می‌برید می‌توانید با استفاده از یک سری راهکارها از جمله مصرف آب و مایعات به میزان کافی، ورزش کردن، انجام حرکات کششی و ماساژ این مشکل را برطرف نمایید.
